Lustrzanka aparat fotograficzny wyposażony w lustro i matówkę. Zadaniem zespołu lustra i matówki jest dokładna prezentacja bieżącego kadru. Rozwiązanie takie ma znaczenie przy precyzyjnym nastawianiu odległości fotografowania, ocenianiu głębi ostrości, ocenie aberracji optycznych, jak również przy prawidłowym kadrowaniu obiektów nieodległych. Sprzyja również kompozycji kadru, ocenie proporcji oświetlenia itp.
Aparat o znacznie starszym rodowodzie niż pierwsze cyfrówki. W połowie XX wieku można było uznać, że to lustrzanka jest kompaktowa w porównaniu z aparatem wielkoformatowym. Dziś jednak jest to aparat zaawansowany. Jest to także aparat wymagający znajomości choćby podstaw fotografii i zasad obsługi aparatu dającego ręczną możliwość kontroli ekspozycji. Współczesne lustrzanki cyfrowe (DSLR – Digital Single Lens Reflex), to urządzenia nie różniące się zbytnio pod względem zasady działania od swych analogowych odpowiedników, a w wielu przypadkach zwłaszcza przy pierwszych modelach zastosowano toczka w toczkę te same korpusy co w analogowych odpowiednikach, a zamiast filmu obraz rejestruje w nich sensor światłoczuły CCD, CMOS lub inny.

Lustrzanki są zdecydowanie większe i bardziej wymagające od kompaktów. Skierowane są do użytkowników raczej zaawansowanych, lub przynajmniej interesujących się fotografią. Oferują jednak dużo lepszą kontrolę parametrów ekspozycji i głębi ostrości, dzięki której znacznie łatwiej osiągnąć efektowne rozmycie tła.
Jedną z większych zalet tych aparatów jest możliwość rzeczywistej obserwacji fotografowanej sceny przez wizjer pokazujący, to co „widzi” obiektyw (ok 95-98% kadru). Odbywa się to za pomocą lustra i pryzmatu (lub układu luster). W momencie naciśnięcia spustu migawki lustro podnosi się na określony czas odsłaniając migawkę i matrycę (w tym czasie nie widać obrazu w wizjerze). Inną niezaprzeczalną zaletą lustrzanek jest ich szybkość działania i duża skuteczność w fotografowaniu szybko rozgrywających się wydarzeń. Są w tym znacznie lepsze niż kompakty tracące sporo czasu na pomiar ostrości i światła. Lustrzanki oferują też skuteczniejsze systemy pomiarowe oraz bardziej wyśrubowane parametry naświetlania: czasy nawet do 1/8000 s lub długie czasy naświetlania do 30 s, a z ręcznie zwalnianą migawką do kilku minut.
Ich niezaprzeczalnym autem jest także niski poziom szumów, wszak sensory jak i fotodiody w lustrzankach cyfrowych mają większe rozmiary, co sprawia że wzajemne zakłócenia pomiędzy nimi są mniejsze. Zazwyczaj słowo lustrzanka używane jest jako synonim lustrzanki jednoobiektywowej (SLR - Single Lens Reflex Camera) lub cyfrowej lustrzanki jednoobiektywowej (DSLR - Digital Single Lens Reflex Camera).

Tego rodzaju aparaty wzbudziły najwięcej entuzjazmu, gdyż umożliwiły dostęp do lustrzanek cyfrowych amatorom. Profesjonaliści otrzymali bowiem swoje profesjonalne urządzenia już pod koniec lat 90-tych XX w., zaś amatorzy musieli poczekać jeszcze ładnych kilka lat.
Lustrzanki amatorskie są nieco okrojone w porównaniu z poważniejszymi modelami lecz oferują szybkość, pełną kontrolę ekspozycji i większość przydatnych amatorom funkcji, a poza manualnymi ustawieniami oferują także programy tematyczne i pełną automatykę, w razie gdyby ktoś jednak miał problemy z ręczną obsługą. Są znakomite do nauki fotografii. Posiadają wystarczające możliwości by zaspokoić potrzeby większości ich posiadaczy, a przede wszystkim dają możliwość zmiany optyki i wykorzystanie potencjału jakiego nie mają kompakty. Zdecydowanie można je polecić osobom nawet początkującym, lecz ambitnie i kreatywnie podchodzącym do tematu. Czasem wykorzystywane są do mniej wymagających profesjonalnych zastosowań.

Uważana często za profesjonalną, gdyż cena i możliwości sprawiają, że amatorzy rzadko decydują się na jej zakup. Jest to zaawansowany aparat oferujący mnóstwo ustawień pozwalających na bardzo dokładną kontrolę pracy. Najczęściej jest on naszpikowany nowoczesnymi technologiami, a przy tym rozmiarami i wagą mocno przewyższa amatorskie konstrukcje. Posiada często sensor o większej rozdzielczości, większą, jaśniejszą matówkę, na obudowie znajdziemy gąszcz przycisków, a na pokrętle trybów nie znajdziemy raczej programów tematycznych lecz podstawowe tryby ekspozycji.

To Hi-End wśród lustrzanek. Najczęściej to duży aparat z wbudowanym na stałe dolnym uchwytem pozwalającym na pionowe kadrowanie z przeniesieniem migawki i pokrętła ustawień. Podobnie jak w sprzęcie półprofesjonalnym znajdziemy tu mnóstwo przycisków, a menu będzie bardzo rozbudowane by zaspokoić wszelkie potrzeby zawodowca. W tego typu aparatach zastosowane są często najbardziej zaawansowane technologie, a elementy wyposażenia takie jak matówka (wymienna) czy ekran LCD są największe lub mają największą rozdzielczość. Aparaty te nie posiadają przeważnie wbudowanego flesza, gdyż i tak na nic się on nie przyda w profesjonalnej produkcji. Nie ma także co liczyć na ułatwienia, programy tematyczne czy inne przydatne w fotografii amatorskiej rozwiązania. To aparat dla doświadczonych fotografów oferujący najwyższy standard.