Obiektyw zmiennoogniskowy, transfokator – rodzaj obiektywu fotograficznego, w którym możliwa jest płynna regulacja długości ogniskowej, zwykle bez zmiany perspektywy i płaszczyzny ogniskowania.

Zmiana ogniskowej realizowana jest przy pomocy grupy soczewek, które przesuwa się wzdłuż osi optycznej obiektywu. Wymaga to zastosowania większej niż w normalnym obiektywie ilości soczewek, co pociąga za sobą obniżenie zdolności rozdzielczej obiektywu. Z tego też względu obiektywy zmiennoogniskowe o stosunku maksymalnej ogniskowej do minimalnej ogniskowej wyrażonym liczbą większą niż 3 są używane prawie wyłącznie w kamerach telewizyjnych i filmowych, projektorach, amatorskich aparatach cyfrowych czasami też w aparatach małoobrazkowych.

Pierwszy transfokator został zastosowany w kamerze filmowej w roku 1931, a pierwszy aparat fotograficzny z takim obiektywem powstał w roku 1959. Potocznie obiektyw zmiennoogniskowy określa się mianem zoom.